30 marca w Instytucie Kultury Spotkania i Dialogu prof. Tadeusz Gadacz – filozof, historyk idei, uczeń ks. Józefa Tischnera, wygłosił wykład zatytułowany „Katalog narodowych wad Polaków według księdza Tischnera”. Wydarzenie to zakończyło II Kieleckie Dni Tischnerowskie.
W swoim wykładzie prof. Gadacz przedstawił 12 głównych wad, których analizy podjął się filozof z Łopusznej. Główna część prelekcji dotyczyła pierwszej z nich – melancholii, o której ksiądz Tischner pisał w tekście „Chochoł sarmackiej melancholii”. Autor analizował tam nie tylko współczesne sobie społeczeństwo, ale także wytwory kultury wcześniejszych pokoleń, miedzy innymi malarstwo Stanisława Wyspiańskiego i Jacka Malczewskiego. Jak zauważył profesor Gadacz, melancholia opisywana przez Tischnera sprzeciwia się jednemu z elementów, na które inny współczesny filozof, Poul Riceur, wskazuje jako na wyróżnik państw należących do cywilizcji uniwersalnej – polityce racjonalnej, w której władza służy zaradzeniu jakiemuś wspólnemu problemowi, a nie realizowaniu innych celów. Wedle prof. Gadacza w społeczeństwie skażonym melancholią chęć zdobycia władzy może być podszyta urazem i potrzebą poradzenia sobie z nim. Pozostałe omawiane przez profesora wady to myślenie w kategorii etniczności, rewolucja bez reformacji , niezdolność przyznania się do winy, podejrzliwość, odwet, resentymentalna zawiść, instynkt antypaństwowy, przedkładanie sprytu nad prawdy oczywiste, brak uspołecznienia, niecierpliwość w rzeczach narodowych i brak solidarności.
Po wykładzie odbyła się krótka dyskusja. Prof. Stanisław Żak zastanawiał się, czy z mówienia o melancholii jako o wadzie narodowej wynika, że jesteśmy chorym narodem. Pytano również prof. Gadacza, czy, skoro przedstawił chorobę, umie też powiedzieć o lekarstwie. Profesor wskazał na młodzież jako na pokolenie, które może mieć już inną mentalność niż ludzie w wieku średnim i starsi. Jeden z młodszych uczestników spotkania zauważył, że wśród swoich rówieśników zauważa wiele postaw odmiennych od charakterystyki Polaków przedstawionej przez prelegenta. Tadeusz Gadacz podkreślił rolę nauczycieli w kształtowaniu mentalności młodych pokoleń.
