69. rocznica pogromu kieleckiego - Stowarzyszenie im. Jana Karskiego

W niedzielę 5 lipca odbyły się główne uroczystości 69. rocznicy pogromu kieleckiego, zorganizowane przez Stowarzyszenie im. Jana Karskiego.

W południe przy grobie ofiar na żydowskim cmentarzu w Kielcach modlili się m.in.: Michael Schudrich –naczelny rabin Polski, przewodniczący gminy żydowskiej w Katowicach Włodzimierz Kac, Ruth Cohen-Dar – wiceambasador Izraela w Polsce, Yaacow Kotlicki i Manny Bekier – przedstawiciele Ziomkostw Żydów Kieleckich z Izraela i USA, w imieniu biskupa kieleckiego ks. Dariusz Gącik – wikariusz Kurii Diecezjalnej w Kielcach, ks. Jan Oleszko – rektor klasztoru na Karczówce, o. Adam Sroka OFMCap., ks. Rafał Dudała – duszpasterz akademicki diecezji kieleckiej i Jacek Dziubel, konsultor kieleckiej Rady Ekumenicznej.

Prezydent Kielc Wojciech Lubawski w liście do uczestników obchodów napisał: „Jest naszym świętym obowiązkiem pamiętać o zbrodni, która dokonała się na naszej ziemi. Chociaż wyjaśnienie wszystkich jej okoliczności pozostanie prawdopodobnie na zawsze niemożliwe, my będziemy mieć w naszej pamięci przede wszystkim śmierć, cierpienie i ból zadany przez kielczan innym kielczanom”.

Z kolei Manny Bekier z Nowego Jorku powiedział: „Dla mnie Kielce nie są już miejscem starych, czarno-białych obrazów. Pamiętanie o naszej wspólnej przeszłości na zawsze pozostanie częścią naszego dziedzictwa. Teraz jednak potrafię zobaczyć Kielce w pełni jasnych kolorów. Pragnę to powiedzieć, ponieważ czuję, że nadszedł czas, abyśmy przestali patrzeć na siebie – Żydzi i Polacy, Polacy i Żydzi – tak jak się patrzy na najgorszych wrogów. To czas, abyśmy okazali sobie wzajemny szacunek. To czas, abyśmy wzajemnie słuchali swoich historii ze zrozumieniem i empatią”.

Dalsza część uroczystości odbyła się przy kamienicy Planty 7 – miejscu dramatu. Tej poruszającej i wzruszającej uroczystości nie zburzył marsz „środowisk patriotyczno-narodowych” z transparentem „pogrom ubecki, nie kielecki”. Bogdan Białek, prezes Stowarzyszenia im. Jan Karskiego, otwierając tę część obchodów, powiedział, że „prawdy o pogromie nie można zakrzyczeć, można ją tylko wypłakać, bo grzęźnie w gardle”. Przypomnieliśmy przebieg wydarzeń z 4 lipca 1946 roku i nazwiska ofiar.

Następnie wysłuchaliśmy modlitwy naczelnego rabina Polski Michaela Schudricha i wzruszającego śpiewu najsłynniejszego kantora na świecie Benzion Millera z Nowego Jorku. Poruszającym momentem było wystąpienie Yaacova Kotlickiego z Izraela, który na tle zdjęcia ślubnego swoich rodziców zawieszonego na kamienicy opowiedział kielecką historię swojej rodziny.

Swoje świadectwo wygłosił Piotr Piwowarczyk, którego dziadek był uczestnikiem pogromu. Powiedział m.in.: „Jako potomek jednego z setek kielczan, którzy tego dnia wyrzucili ze swoich serc Boga, chciałbym przypomnieć, że teza o komunistycznej prowokacji tych tragicznych wydarzeń nie może zrzucić odpowiedzialności, jaką społeczność naszego miasta, w tym mojego dziadka, ponosi za to, co się stało. Niech ta straszna tragedia będzie dla nas przestrogą i moralnym drogowskazem w codziennych wyborach, tak aby w przyszłości żaden kielecki wnuk, wnuczka, syn czy córka nie musiał nosić w sobie wstydu, który był moim osobistym doświadczeniem”. Piotr Piwowarczyk jest współautorem filmu pt. „Amnezja”, którego kielecka premiera odbyła się w sobotę 4 lipca w Instytucie Kultury Spotkania i Dialogu Stowarzyszenia im. Jana Karskiego.

Następnie wysłuchaliśmy manifestu Juliana Tuwima „My, Żydzi polscy” w przejmującej interpretacji aktorów Sławomira Hollanda i Andrzeja Cempury. Wyjątkowy śpiew Agnieszki Kowalczyk był ostatnim akcentem uroczystości.

Kwiaty pod tablica upamiętniającą ofiary pogromu złożyli Ruth Cohen-Dar – wiceambasador Izraela w Polsce i Sebastian Rejak – przedstawiciel Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Znicze zapalili uczniowie kieleckich szkół m.in. VI LO im. Juliusza Słowackiego i Gimnazjum im. Jana Karskiego. Wartę przy kamienicy, wcześniej na cmentarzu, trzymali członkowie kieleckiego oddziału organizacji Orlęta Armii Krajowej pod dowództwem Andrzeja Karysia.  

Po części oficjalnej wręczone zostały wyróżnienia Stowarzyszenia im. Jana Karskiego: Vir Bonus – pośmiertnie Piotrowi Szczerskiemu, wieloletniemu dyrektorowi Teatru im. Stefana Żeromskiego w Kielcach, oraz Femina Bona – Joannie Sobolewskiej-Pyz, przewodniczącej Stowarzyszenia „Dzieci Holocaustu” „w uznaniu wyjątkowości postaci i dzieła życia Laureatów”.

Na zakończenie swoim talentem muzycznym podzieli się podczas kameralnego koncertu Emilia Ogonowska-Jaroń (obój), Krystian Krauz i Jan Bieniasz (fortepian).
Mimo upału wielu uczestników obchodów rocznicowych odwiedziło również Muzeum na Kółkach – mobilną wystawę Muzeum Historii Żydów Polskich Polin, która od piątku 3 lipca gościła w Kielcach na zaproszenie Stowarzyszenia im. Jana Karskiego.
 

GALERIA ZDJĘĆ: