Stowarzyszenie im. Jana Karskiego, Stowarzyszenie „Dzieci Holocaustu” oraz Muzeum Historii Żydów Polskich wystąpiły do prezydenta Bronisława Komorowskiego z prośbą o podjęcie działań mających na celu ustanowienie, obchodzonego corocznie 27 września Dnia Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata. Poniżej zamieszczamy sporządzony w tej sprawie list.
Szanowny Panie Prezydencie,
W imieniu Stowarzyszenia Dzieci Holokaustu w Polsce, Stowarzyszenia im. Jana Karskiego oraz Muzeum Historii Żydów Polskich, zwracamy się do Pana Prezydenta z prośbą o zgłoszenie do Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej inicjatywy ustawy o obchodach „Dnia Sprawiedliwych w Polsce”.
Uważamy, że właściwą datą corocznych obchodów jest 27 września. W tym dniu, z inicjatywy działaczy Polskiego Państwa Podziemnego, w 1942 roku został powołany Tymczasowy Komitet Pomocy Żydom, który po dwóch miesiącach został przekształcony w Radę Pomocy Żydom „Żegota”.
Wydaje nam się szczególnie ważne, że te organizacje skupiały osoby o różnych przekonaniach światopoglądowych i politycznych, rożnie motywujących swą chęć ratowania Żydów, od pobudek religijnych po humanitarne. Pozostanie to na zawsze znakomitym przykładem porozumienia ponad podziałami na rzecz wartości najważniejszych.
Od szeregu lat nasze instytucje a także i inne, podejmują wiele działań, przede wszystkim edukacyjnych, w tym celu aby Polki i Polacy, którzy z narażeniem życia nieśli pomoc Żydom w okresie Zagłady, mogli znaleźć właściwe miejsce w polskiej pamięci i debacie historycznej. Sprawiedliwi to najlepsza lekcja o bohaterach codzienności, bezcenny przykład zwykłych ludzi udowadniających, że można w obronie człowieczeństwa zachować się w sposób niezwykły, że można nie poddać się strachowi lub obojętności i walczyć ze złem.
Tak mało jeszcze rozpoznani bohaterowie, a nie mniej ważni jak ci walczący z bronią w ręku, stanowią konieczne dopełnienie historii o odwadze i moralnych wyborach Polaków w czasie wojny.
Jesteśmy przekonani, że Dzień Sprawiedliwych w Polsce, dzięki corocznym obchodom pomoże lepiej zrozumieć młodszemu pokoleniu czym była II wojna światowa i Zagłada. Wczuwając się w losy poszczególnych Sprawiedliwych, uświadamiamy sobie dramatyczne dylematy ludzkie, poznajemy całą paletę ujawnionych wtedy postaw, od niezwykłego miłosierdzia i heroizmu po akty bestialstwa i grabieży.
Naszą powinnością wydaje się zatem nadanie świadectwu Sprawiedliwych odpowiedniej, państwowej rangi, gdyż oni są najjaśniejszym symbolem obrony godności człowieka w czasie największej zapaści cywilizacji europejskiej.
Będziemy niezwykle wdzięczni za pozytywne odniesienie się Pana Prezydenta do naszego wniosku.
Bogdan Białek prezes Stowarzyszenia im. Jana Karskiego,
Anna Drabik przewodnicząca zarządu Stowarzyszenia „Dzieci Holocaustu” w Polsce
Agnieszka Rudzińska dyrektor Muzeum Historii Żydów Polskich